Du thuyền của chúng tôi cập vịnh Kotor khi đợt tuyết cuối mùa vừa tan hết. Nhìn lên, thành phố cổ lợp ngói đỏ cam trải dài theo bờ biển thật tương phản với bầu trời còn xám đục. Nhìn xuống, mặt vịnh phẳng như gương, soi rõ những đám mây thấp và nặng. Kotor quả xứng danh là một trong những vịnh đẹp nhất thế giới. Núi đá bốn phía bao quanh vịnh tạo nên màu biển xanh thẳm và mặt nước trông như chiếc gương nhân đôi hình ảnh mọi cảnh vật.

Khung cảnh nên thơ của vịnh Kotor, một trong những vịnh biển đẹp nổi tiếng thế giới

Viên ngọc trên bán đảo Balkan Được xếp vào nhóm “nhỏ nhất – trẻ nhất” châu Âu, nước Cộng hòa Montenegro dăm năm gần đây nổi lên như chốn nghỉ dưỡng của giới tỉ phú Nga và các ngôi sao giàu có như Madonna, Paris Hilton… Nằm trên bán đảo Balkan, Montenegro có điều kiện phát triển du lịch hơn hẳn các quốc gia Đông Âu lân cận nhờ cảnh quan đa dạng tuyệt đẹp, khí hậu trong lành dễ chịu và các thành phố cổ còn nguyên vẹn cả về kiến trúc lẫn nhịp sống. Phố cổ Kotor được UNESCO công nhận là di sản thế giới có thành lũy cao đến 15 mét bao quanh. Nằm men theo chân núi, phố phường nhấp nhô khiến các kiến trúc đẹp mắt cứ lúc ẩn lúc hiện, buộc lòng du khách phải đến tận nơi để ngắm cho rõ. Và lên xuống đây đó, rẽ dọc rồi lại xen ngang là những con phố nhỏ xíu, lớp đá lót đã mòn nhẵn.

Phố cổ Kotor, di sản quý giá từ thời Trung cổ

Giữa nhiều dinh thự bề thế và các Thánh đường Trung cổ, tu viện Ostrog gần ngàn năm tuổi đời nhìn uy nghi với những phiến đá lớn được chạm khắc nhiều hình ảnh cầu kỳ, bí hiểm. Bên trong, hai tầng của tu viện lại mang nét kiến trúc Phục hưng lộng lẫy, sự giàu có một thời còn thể hiện ở hàng loạt bức hình nạm vàng bạc sáng chói. Có phần tương phản với các kiến trúc tôn giáo, nhà hát do Hoàng đế Napoleon cho xây dựng ở gần đó mang vẻ đẹp thanh lịch, quý phái khác hẳn.

Kiến trúc ở Montenegro khá đặc trưng với tường đá và mái ngói đỏ cam

Cách thành cổ vài dặm, làng chài Perast chỉ có 400 dân nhưng rất nổi tiếng với quần thể 16 cung điện, 17 giáo đường, nhiều kiến trúc cỡ lớn và hàng chục tháp canh phòng thủ. Trong vịnh Kotor có bảy hòn đảo thì Perast đã sở hữu hai đảo quan trọng nhất là St. George và Lady of the Rocks. Các đảo đều nhỏ tí, du khách chỉ có thể đến thăm bằng canô. St. George có tu viện cổ xây từ thế kỷ thứ XII, là nơi tĩnh tâm của các linh mục. Còn Lady of the Rocks thì đúng như tên gọi của nó – là ngôi nhà thờ trên những hòn đá. Vào ngày 22-7-1452, một số thủy thủ đã nhìn thấy hình tượng Đức Mẹ trên tảng đá trồi lên giữa vịnh và về kể với dân làng. Trong suốt 200 năm sau đó, các thế hệ dân chài mỗi ngày đi đánh cá đều cần mẫn đem đá đổ quanh tảng đá linh thiêng. Dần dần, khi bề mặt đảo mở rộng khoảng hơn ba ngàn mét vuông như ngày nay thì nhà thờ được xây dựng.

Nhà thờ Lady of the Rocks nằm trên hòn đảo do dân chài vun đắp trong suốt hai trăm năm

Ngôi giáo đường trên đảo tuy nhỏ nhưng chứa rất nhiều cổ vật có giá trị như 68 bức tranh sơn dầu của Tripo Cocolia từ thế kỷ XVII và những đồng tiền vàng, bạc cùng nhiều vật quý giá được hiến tặng qua các triều đại. Trong đó, nổi tiếng nhất là bức tranh thêu bằng tóc của Jacinta Kuni-Mijovi, người phụ nữ trong suốt 25 năm chờ đợi người yêu đi xa đã kỳ công hoàn tất bức hình Đức Mẹ. Ngoài chỉ sợi bằng vàng, bạc, mỗi ngày Jacinta còn lấy một ít tóc của mình để thêu. Vì thế tác phẩm này không chỉ đẹp mà còn khiến người xem ngậm ngùi khi nhìn thấy màu tóc của người thêu thay đổi từ lúc còn thiếu nữ cho đến khi đầu đã bạc.